Αναβιώνει σήμερα στη Σφηκιά, το κάψιμο των κέδρων, δρώμενο της Ορφικής παράδοσης των Πιερίων

"... Τις τρανές τις Αποκριές,
που τσ' ανάβουν τις φωτιές;..."

Αυτός είναι ο στίχος του παραδοσιακού τραγουδιού των Πιερίων κι αν θέλεις να τον απαντήσεις, για σήμερα λες... στη Σφηκιά. Εκεί όπου ο δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού, “η Γκιώνη”, διοργανώνει σήμερα Κυριακή 26 Φεβρουαρίου, το Κάψιμο των Κέδρων. Ένα έθιμο κατάλοιπο από την εποχή που έζησε στα Πιέρια, ο Ορφέας και λατρεύτηκε ιδιαίτερα από τους κατοίκους του ιερού βουνού.  Κέδρα που τα μαζεύουν στην πλατεία της Σφηκιάς, εδώ και ημέρες και...

...σήμερα, στις 7,00 το απόγευμα, θα τα ανάψουν, αναβιώνοντας κι εφέτος, ένα παλιό έθιμο της περιοχής. Κι αμέσως μετά θα δοθεί το σύνθημα για ένα μεγάλο παραδοσιακό λαϊκό γλέντι, με χορό, τραγούδι, άφθονο τσίπουρο και κρασί και κυρίως άφθονο τοπικό μεζέ, που δεν είναι άλλος από τα τοπικά χωριάτικα λουκάνικα.

Αύριο Καθαρά Δευτέρα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σφηκιάς, στην αίθουσα της Εκκλησίας του χωριού, θα διοργανώσει τα Κούλουμα, όλα τα καλά, νηστίσιμα, σαρακοστιανά και άλλα παρόμοια.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ

Αυτό που θα γίνει σήμερα το βράδυ (Κυριακή) στη Σφηκιά, είναι ένα πατροπαράδοτο έθιμο της Αποκριάς, για τα χωριά των Πιερίων, που οι νέοι το βρήκαν απο τους παλιούς και το συνεχίζουν. Όμως το κάψιμο των κέδρων, είναι ένα τοπικό δρώμε των Πιερίων, που έχει τις ρίζες του σε διονυσιακές - ορφικές τελετές, της αρχαιότητας. Το troika24 θα το περιγράψει με δυο γραμμές, αμέσως παρακάτω.

Η προετοιμασία ξεκινά από τις προηγούμενες ημέρες, όταν κάτοικοι του χωριού κάθε ηλικίας, συγκεντρώνουν κέδρα στην πλατεία. Έτσι γίνονταν πάντα στα Πιέρια. Από τα χρόνια που ζούσαν εκεί,  η Κλειώ, η Ευτέρπη, η Θάλεια, η Μελπομένη, η Τερψιχόρη,  η Ερατώ, η Πολυμνία, η Ουρανία, η Καλλιόπη. Από τα χρόνια που τραγουδούσε στις πλαγιές του βουνού, ο Ορφέας και κάπου δίπλα, οι Μαινάδες άναβαν τα ιερά κέδρα για να τιμήσουν τον Διόνυσο. Αυτά τα ήξεραν οι αρχαίοι κάτοικοι των Πιερίων, τα σεβάστηκαν και τα συνέχισαν. Και πέρασε το δρώμενα, απο τα χρόνια του μύθου, στην εποχή της αρχαίας ιστορίας.

Το κάψιμο των κέδρων, εξελίχθηκε σε τελετή που έκαναν οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής, στον Ορφέα, στον αδικοχαμένο μυστηριακό θεό της αρχαιότητας, που βρήκε μαρτυρικό θάνατο στα Πιέρια. Διάλεξαν να καίνε κέδρα, διότι αφθονούσαν στα Πιέρια αλλά και όταν καίγονται για ιερό σκοπό, αναδύουν ένα άρωμα, που μοιάζει να σε οδηγεί και να σου ανοίγει την πόρτα, για ένα ξεχωριστά μυστηριακό  μονοπάτι.

Πάντα ξεκινούσαν με πυρά, τα αρχαία μυστήρια και πάντα ήταν οι ιέρειες, αυτές που άναβαν τη φωτιά.  Μια φωτιά που έπρεπε να είναι πολύ δυνατή, για να φθάσουν οι φλόγες της, πολύ ψηλά, να ζεσταθεί ο ουρανός, να ανοίξει και να αναγεννηθεί η Γη. Μια φωτιά, που μαζί με τα υπόλοιπα ορφικά, που συνόδευαν την τελετή, μπορούσε να ζεστάνει τόσο πολύ τους συμμετέχοντες, μέχρι και να τους παρασύρει...

Παρασύρονταν είναι η αλήθεια. Για την ένταση και την έκσταση της λατρείας, για να γίνουν και οι ίδιοι οι πιστοί, ορφικοί, διονυσιακοί, λάτρεις και δότες μυσταγωγίας. Στο πέρασμα των χρόνων, το δρώμενο μπορεί να ξεθώριασε, άντεξε όμως, έστω και κάπως παραλλαγμένο, μέχρι στις μέρες μας.

Το βράδυ της Κυριακής, πριν την Καθαρά Δευτέρα (όπως σήμερα), στην πλατεία του χωριού, όπου θα αναβιώσει το δρώμενο, μαζεύονται χωριανοί και επισκέπτες γύρω από τη μεγάλη φωτιά των κέδρων και με ύφος περιπαιχτικό και σατιρικό, αρχίζουν το γλέντι, με τα πειράγματα να πάνε και να έρχονται, καθώς χορεύουν, κυρίως με τα σκωπτικά τραγούδια της Αποκριάς. Και τα κάνουν όλα αυτά, σαν να ξεσηκώνεται κάτι μέσα τους. Που ξέρεις;
Στα Πιέρια οι άνθρωποι κρατούν ακόμη τη ρίζα τους. Είναι ακόμη αυθεντικοί...

Χρόνια πολλά

troika24